ثبات و تلرانس ابعادی در ریخته گری

خطا در ابعاد قطعات ریخته گری دو نوع می باشد :
 دقت و ثبات                                                                        Accuracy & consistency
 دقت به معنای انحراف اندازه متوسط قطعات ریخته گری شده از ابعاد داده شده در نقشه می باشد و ثبات خطا های آماری در مقایسه با تغیرات ابعادی در اطراف اندازه متوسط می باشد.
دقت ابعادی                                                                               Dimensional accuracy

عمده عوامل انحراف اندازه متوسط قطعه ریخته گری شده از اندازه داده شده در نقشه، انقباض نامشخص فلز و خطا در ابعاد مدل ساخته شده می باشد. معمولاً این امکان وجود دارد که پس از ریخته گری اولین نمونه ها با تغییر مدل این انحراف را کاهش داد.
ثبات ابعادی                                                                    Dimensional consistency  تغییر متغیر های پروسه ریخته گری باعث پراکنده شدن اندازه ها در اطراف مقدار متوسط می گردد. اگر مقدار متوسط اندازه مورد نظر را به اصلاح مدل نسبت بدهیم، مشخصات این توزیع آماری ، تلرانس قابل دستیابی در هنگام تولید را تعیین می کند.
ثبات ابعادی ریخته گری بستگی به پروسه ریخته گری و قابلیت میزان کنترل پروسه ریخته گری دارد. شکل زیر تلرانس متوسط مشاهده شده در روشهای مختلف ریخته گری را نشان می دهد . تلرانس بصورت 2.5σ (انحراف استاندارد2.5) ارائه شده است . این عدد بدان معناست که با  ریخته گری 80 عدد از قطعه، احتمالاَ فقط یکی از آنها از محدوده تلرانس خارج می باشد.

تلرانس متوسط ( از 2.5σ ) مشاهده شده در فرایندهای مختلف ریخته گری

سیستم تلرانس ابعادی ، استاندارد بین المللی ایزو ISO8062-1984(E)castings وجود دارد که برای ابعاد فلزات و آلیاژهای ریخته گری شده بوسیله قالب ماسه ای ، قالب ریژه ،دایکاست ریخته گری شده (با فشار کم و یا زیاد) و ریخته گری دقیق مورد استفاده می باشد. این استاندارد 16 گرید تلرانس را تعریف می کند. از CT1 تا CT16 و تمام تلرانس های هر گرید را روی ابعاد 10 تا 100000 میلیمتر مشخص کرده است. این استاندارد همچنین گرید های تلرانسی قابل استفاده (پیش بینی ) برای تولید انبوه و محدود توسط روشهای مختلف تولید از ریخته گری دقیق تا ماسه تر را مشخص کرده است.

ترجمه از کتاب foseco"s handbook توسط دکتر عابدی